දඹුල්ල රජ මහා විහාරය.

දඹුල්ල රජ මහා විහාරය ශ්‍රී ලංකාවේ මධ්‍යම ප්‍රදේශයහි මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටා ඇත. මෙම විහාරස්ථානය කොළඹ ට කි:මි 148ක් ඊසාන දෙසින් හා මහනුවරට කි:මි 72ක් උතුරින් පිහිටා ඇත. මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම හා හොඳින්ම සංරක්ෂණය කෙරුණු ලෙන් විහාර සංකීර්ණයයි. හාත්පස පිහිටි තැනිතලාවෙන් මතුවන ගිරිෂිකරය මි:  160ක් අහස උසට පැන නගි. මෙහි අවට ප්‍රලේකගත ලෙන් 80කට වැඩි ගණනක් ඇත. මේ අතුරින් පිළිම හා සිතුවම් අඩංගු ලෙන් 5ක් තුළ ප්‍රධාන ආකර්ෂණ අඩංගු වේ. මෙම සිතුවම් හා බුදු පිළිම බුදු රජාණන් වහන්සේ හා උන්වහන්සේගේ දිවිය හා බැදුනු ඒවා වෙති. මුලු මනින් ම බුදු පිළිම වහන්සේලා 153ක් ද, ශ්‍රී ලංකාවේ රජවරු 3 දෙනකුගේ පිලිම ද දේවතා හා දේවතාවියන්ගේ පිළිම  ද මෙහි ඇත. එමෙන්ම විෂ්ණු හා ගණ දෙවි යන හින්දු දෙවිවරුන්ගේ පිළිම 2ක් වෙති.

            දඹුල්ල ලෙන් සංකීර්ණය අසබඩ ඉබන්කටුව ප්‍රදේශයහී වසර 2700 කට වඩා පැරණි  මානව ඇටසැකිලි සහිත සුසාන භුමි සොයාගෙන ඇති බැවින් බුදු දහම ලංකාවට අවතීර්ණ වීමට පෙරාතුව මෙම ලෙන් සංකීර්ණය තුළ ප්‍රාග් ඓතිහාසික ශ්‍රී ලංකිකයන් දිවි ගෙවු බව අනුමාන කල හැක.